Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray

Hi Sun Yat-sen (12 Nobyembre 1866 – 12 Marso 1925)[1][2] usá nga Tsino nga médico, magsusurat, pilosopo, kaligrapo[3] ngan rebolusyonaryo, an syahan nga mangulo ngan nagtukod nga amay han Repúblika han Tsina. Komo nangunguna han mga nanguna ngan syahan nga namuno hin Republikano nga Tsina, tinatawag hi Sun nga "Amay han Nasod" ha Republika han Tsina (RhT) ngan "nag-uná han demokrátiko nga rebolusyon" ha Kanan Katawhan Republika han Tsina (KKT). Dako nga papel an ginkaptan ni Sun han pagtanggal ha poder han Dinastiya Qing (an kataposan nga imperyal nga dinastiya han Tsina) didâ han mga tuig nga dinmangat han Xinhai nga Rebolusyon. Ginbutáng hiyá nga Probisyonal nga Mangulo han Repúblika hn Tsina han pagtukod hiní han 1912. Ha urhe, iya ginbuligan upod hin iba pagtukod han Kuomintang (Nasyonalista nga Partido han Tsina), nga nag-alagad hiyá nga syahan nga namuno hiní.[4] Hi Sun usá nga personahe nga nagpapahiusa ha post-Imperyal nga Tsina, ngan nagpapabilin hiyá nga nag-uusa ha mga ika-20 nga gatostuig nga mga politiko nga Tsino nga gintatahuran hin dako ha mga katawhan han duha nga dapit han Estrecho han Taiwan.

Sun Yat-sen
Tsinino: 孫中山 / 孫逸仙
iba nga mga ngaran
Probisyonal nga Mangulo han Republika han Tsina
Ha puwesto
29 Disyembre 1911 – 10 Marso 1912
Sugbong Mangulo Li Yuanhong
Ginsundan ni Yuan Shikai
Premier han Kuomintang han Tsina
Ha puwesto
10 Oktubre 1919 – 12 Marso 1925
Gin-unahan ni Iya kalugaringon (komo Premier han Partido Rebolusyonaryo Tsino)
Ginsundan ni Zhang Renjie (komo mangulo (chairman))
Personal nga mga detalye
Natawo 12 Nobyembre 1866(1866-11-12)
Xiangshan, Guangdong, Tsina
Namatay 12 Marso 1925 (edad 58)
Beijing
Lugar hin pahuwayan Sun Yat-sen Mausoleum, Nanjing, Kanan Katawhan Republika han Tsina
Nasyonalidad Tsino
Partido nga politikanhon Kuomintang
Iba nga mga paglakip
ha politika
Partido Rebolusyonaryo Tsino
(Mga) Asawa Lu Muzhen (1885–1915)
Kaoru Otsuki (1903–1906)
Soong Ching-ling (1915–1925)
Chen Cui-fen
Mga anak Sun Fo
Sun Yan
Sun Wan
Fumiko Miyagawa (b. 1906)
Alma mater Hong Kong College of Medicine for Chinese
Okupasyon Médiko
Politiko
Rebolusyonaryo
Manunurat
Pirma
Sun Yat-sen
Minat-an nga Tsinino 孫逸仙
Yinano nga Tsinino 孙逸仙
Alternatibo nga Tsino nga ngaran
Minat-an nga Tsinino 孫中山
Yinano nga Tsinino 孙中山

Bisan man kon hi Sun ginkikita nga usa han mga giharangdon nga mga namuno han yana nga Tsina, an iya kinabuhi ha politika usa nga nagpipinadayon nga pakig-away ngan agsob nga pagka-exilio. Katapos han pagkamalinamposon han rebolusyon ngan pakabawi han Han nga Tsino hin poder katapos hin 268 ka tuig hin pagdumara han Dinastiya Qing, madali hiyá nga nagbul-iw han iya puwesto han pagka-Mangulo han bag-o nga gintukod nga Republika han Tsina kan Yuan Shikai, ngan namuno hin mga sunodsunod nga mga rebolusyonaryo nga gobyerno nga pag-ayat han mga warlord nga nagdudumara han dako nga bahin han nasod. Waray mahiabot hi Sun nga makakita han iya partido nga makagkonsolidar han gahom hini han nasod dida han Amihanan nga Expedisyon. An iya partido, nga mayda maluya nga alyansa upod han mga Komunista, nagbulag ngadto hin duhá ka mga pag-ugopan katapos ha iya kamatay.

An prinsipal nga ginbilin ni Sun ada han iya pagpadukwag han politikal nga pilosopiya nga kilalado nga Tulo nga mga Prinsipyo han Katawhan: nasyonalismo (Han nga Tsino nga nasyonalismo, paglugaríng tikang hin imperyalista nga pagdominar, pagbawi hin gahom tikang han Manchuriano nga Dinastiya Qing), demokrasya,[5] ngan an pagpakabuhî han katawhan (matadong nga katiringban).[6][7]

Mga ngaran

igliwat

Natawo hi Sun nga Sun Wen (Kinantones: Syūn Màhn; 孫文), ngan an iya ngaran ha ginikanan Sun Deming (Syūn Dāk-mìhng; 孫德明).[1][8] Han bata hiyá, an iya ngaran ha pag-agnay Dixiang (Dai-jeuhng; 帝象).[1] An kan Sun ngaran ha kortesiya Zaizhi (Jai-jī; 載之), ngan an iya ngaran ha pagbunyag Rixin (Yaht-sān; 日新).[9] Samtang nag-iskwela hiyá ha Hong Kong nakakuha hiyá han ngaran ha arte nga Yat-sen (Tsinino: 逸仙; pinyin: Yìxiān).[10] An Sūn Zhōngshān (孫中山), nga amo an pinakapopular han iya mga Tsino nga ngaran, ginkuha tikang han iya Hinapon nga ngaran Nakayama Shō (中山樵), an pseudonimo nga ginhatag ha iya ni Tōten Miyazaki samtang natago hiyá ha Hapon.[1]

Pinanbasaran

igliwat
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Singtao daily. Saturday edition. 23 Oktubre 2010. 特別策劃 section A18. Sun Yat-sen Xinhai revolution 100th anniversary edition 民國之父.
  2. "Chronology of Dr. Sun Yat-sen". National Dr. Sun Yat-sen Memorial Hall. Ginhipos tikang han orihinal han 16 Abril 2014. Ginkuhà 12 Marso 2014.
  3. Tingyou Chen, Chinese Calligraphy, Cambridge University Press (2011), p. 113
  4. Derek Benjamin Heater. [1987] (1987). Our world this century. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-913324-6.
  5. "Three Principles of the People". Encyclopedia Britannica. Ginkuhà 15 Mayo 2017.
  6. Trescott, Paul B. (2007). Jingji Xue: The History of the Introduction of Western Economic Ideas Into China, 1850–1950. Chinese University Press. pp. 46–48. https://books.google.com/books?id=RkJtJm9L7mQC&pg=PA48&lpg=PA48&dq=%22basis+of+our+program+OR+reform%22+Leng+sun+yat+sen&source=bl&ots=jD4Er59--_&sig=9w4ekTvan6dbxPqCw6uW4MIq1z8&hl=en&sa=X&ei=_M0mU8b3C8jioASlvYLQAw&ved=0CCsQ6AEwAA#v=onepage&q=%22basis%20of%20our%20program%20OR%20reform%22%20Leng%20sun%20yat%20sen&f=false. "'The teachings of your single-taxer, Henry George, will be the basis of our program of reform.'" 
  7. Schoppa, Keith R. [2000] (2000). The Columbia guide to modern Chinese history. Columbia university press. ISBN 0-231-11276-9, ISBN 978-0-231-11276-5. p 282.
  8. 王爾敏. 思想創造時代:孫中山與中華民國. 秀威資訊科技股份有限公司 publishing. ISBN 986-221-707-3, ISBN 978-986-221-707-8. p 274.
  9. 王壽南. [2007] (2007). Sun Zhong-san. 臺灣商務印書館 publishing. ISBN 957-05-2156-2, ISBN 978-957-05-2156-6. p 23.
  10. 游梓翔. [2006] (2006). 領袖的聲音: 兩岸領導人政治語藝批評, 1906–2006. 五南圖書出版股份有限公司 publishing. ISBN 957-11-4268-9, ISBN 978-957-11-4268-5. p 82.

Padugang nga barasahon

igliwat

Mga sumpay ha gawas

igliwat