Nueva Vizcaya

Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray

An Nueva Vizcaya (kon ha Winaray: Bag-o nga Vizcaya) usa nga probinsya han Pilipinas ha Siong han Cagayan nga rehiyon ha Luzon. An kapital hini amo an Bayombong. Ginsasapitan ini, hin palibot tipatuo tikang ha amihanan, han Ifugao, Isabela, Quirino, Aurora, Nueva Ecija, Pangasinan, ngan han Benguet.

Nueva Vizcaya

Kaagi, katawhan ngan kultura

An lalawigan han Nueva Vizcaya kabahin han una han katunaan o teritoryo han halu-ag nga Siong han Cagayan nga han una usa nga integral nga politikal nga pagbahin nga mayda usa nga gobernador. Han 1839, an gobernador hadto nga hi Luis Lardizabal nagpagawas hin sugo nga nagbalhin han Nueva Vizcaya ngadto hin politico-militar nga probinsya tungod hin sagdon han alcalde mayor han Cagayan. An sugo gin-aprobahan hin Decreto Real han Abril 10, 1841. An lalawigan nagkaada han siyahan nga pakatilaw hin gobyerno civil dida han 1902 han pag-organisar hini han Philippine Commission.

Tikang han pagtikang han Nueva Vizcaya nga magin-probinsya, mga pagpakita hin kultura nga mga kustumbre han mga nanguna nga mga nangukoy dinhe--an mga Ilongot (Bugkalot), mga Igorot, mga Ifugao, mga Isinay, ngan an mga Gaddang--makikit-an pa. An pagsulod hin sibilisasyon ngan hin moderno nga teknolohiya han panginabuhi han lalawigan nag-aghat hin damo nga mga namalhin tikang hin mga sapit nga mga lalawigan pag-ukoy dinhe nga probinsya.

An kaagi ngan kasaysayan hin organisado nga relihiyon han lalawigan han Nueva Vizcaya natikang han tuig 1607 han pag-abot han Orden Dominicana ngada han lalawigan pagwali han ira mga gintutuohan. Pero dida na han tuig 1609, nga an syahan nga pag-uukyan hin orden hin relihiyon gintukod dida han salatan nga bahin han lalawigan. Han 1702, usa nga kumbento gintukod ha Burubur ha ubos han Caraballo nga kabugkiran ha Sta. Clara, nga yana usa nga baranggay han bungto han Aritao. Dinhe nga lugar ginsaurog an siyahan nga misa katolika ha Nueva Vizcaya ngan dinhe gihapon an siyahan nga pagbunyag hin converso ngadto ha Katolisismo.

Ha tagsa kataposan nga semana han Mayo, ginsasaurog han Nueva Vizcaya an Panagyaman nga festival.

Politika

An yana nga katunaan o teritoryo han Nueva Vizcaya amo an resulta hin mga pagbag-o nga nagtikang han pormal nga pagkahimo han lalawigan han Isabela han Mayo 1856, nga diin in dako nga bahin han amihanan nga teritoryo han Nueva Vizcaya ginngadto han bag-o nga nahimo nga lalawigan.

An pag-organisar han 1908 han lalawigan han Ifugao nagpagarugamay pa han kahaluag han Nueva Vizcaya nga ginkuhaan hin kanawayon o amihanan-katundan nga teritoryo. An survey o pagsubay nga ginbuhat han Bureau of Lands han tuig 1914 nagdangat hin dugang pa nga pag-iban han teritoryo, nga ginpagamay pa han pagpasa han Kodigo Administratibo han 1917. Ha katapusan, han tuig 1971, an Quirino ginbalhin tikang hin sub-probinsya han Nueva Vizcaya ngadto hin naglulugaring nga lalawigan ha ilarom han Republic Act 6394. Bisan pa hini nga mga pagkuha hin katunaan nga ginbalhin ngadto hin mga bag-o nga mga teritoryo, dako pa gihapon an teritoryo nga gin-okupa han lalawigan han Nueva Vizcaya.

An Nueva Vizcaya mayda usa nga distrito kongresyonal, bisan kon mayda maiha na nga proposito nga igtunga an lalawigan ngadto hin duha nga mga distrito kongresyonal: an "Amihanan nga Distrito," nga maglalakip han mga amihanan nga mga bungto; ngan an "Salatan nga Distrito," nga maglalakip han mga salatan nga mga bungto.

An Nueva Vizcaya ginbahin ngadto hin napulo kag lima (15) nga mga bungto.

Mga Bungto

Alfonso Castaneda Ambaguio Aritao Bagabag Bambang Bayombong Diadi Dupax del Norte

Dupax del Sur Kasibu Kayapa Quezon Santa Fe Solano Villaverde

Mga Sumpay ha Gawas

• http://www.nvizcaya.gov.ph Ginhipos 2009-07-01 han Wayback Machine
• http://www.nuevavizcaya.com.ph Ginhipos 2021-01-16 han Wayback Machine