Hi Jacques René Chirac (Frinanses: [ʒak ʁəne ʃiʁak]  ( pamati-a); 29 Nobyembre 1932 – 26 Septyembre 2019) usá nga Fransés nga polítiko, nga amo an nagsirbe nga Mangulo han Fransya ngan ex officio nga Igkasi-Prinsipe han Andorra tikang 1995 tubtob 2007. Nagsirbe hi Chirac nga Primer Ministro han Fransya tikang 1974 tubtob 1976, tikang 1986 tubtob 1988, ngan an Alkalde an Paris tíkang 1977 tubtob 1995.

Jacques Chirac
Mangulo han Fransya
Ha puwesto
17 Mayo 1995 – 16 Mayo 2007
Primer Ministro Alain Juppé
Lionel Jospin
Jean-Pierre Raffarin
Dominique de Villepin
Gin-unahan ni François Mitterrand
Ginsundan ni Nicolas Sarkozy
Igkasi-Prinsipe han Andorra
Ha puwesto
17 Mayo 1995 – 16 Mayo 2007
Nag-aalagad upod kan Joan Martí i Alanis
Primer Ministro Marc Forné Molné
Albert Pintat
Gin-unahan ni François Mitterrand
Ginsundan ni Nicolas Sarkozy
Primer Ministro han Fransya
Ha puwesto
20 Marso 1986 – 10 Mayo 1988
Mangulo François Mitterrand
Gin-unahan ni Laurent Fabius
Ginsundan ni Michel Rocard
Ha puwesto
27 Mayo 1974 – 26 Agosto 1976
Mangulo Valéry Giscard d'Estaing
Gin-unahan ni Pierre Messmer
Ginsundan ni Raymond Barre
Alkalde han Paris
Ha puwesto
20 Marso 1977 – 16 Mayo 1995
Gin-unahan ni Ginbálik pagtúkod an puwesto
Ginsundan ni Jean Tiberi
Mangulo han Rally for the Republic
Ha puwesto
5 Disyembre 1976 – 4 Nobyembre 1994
Maghirilom-
ha-Kasahiran
Jérôme Monod
Alain Devaquet
Bernard Pons
Jacques Toubon
Alain Juppé
Gin-unahan ni Gintúkod an puwesto
Ginsundan ni Alain Juppé
Ministro han Interyor
Ha puwesto
27 Pebrero 1974 – 28 Mayo 1974
Mangulo Georges Pompidou
Primer Ministro Pierre Messmer
Gin-unahan ni Raymond Marcellin
Ginsundan ni Michel Poniatowski
Ministro han Agrikultura ngan Rural nga Pagpadúkwag
Ha puwesto
7 Hulyo 1972 – 27 Pebrero 1974
Mangulo Georges Pompidou
Primer Ministro Pierre Messmer
Gin-unahan ni Michel Cointat
Ginsundan ni Raymond Marcellin
Ministro para hin mga Relasyon nga Parlamentaryo
Ha puwesto
7 Enero 1971 – 5 Hulyo 1972
Mangulo Georges Pompidou
Primer Ministro Jacques Chaban-Delmas
Gin-unahan ni Roger Frey
Ginsundan ni Robert Boulin
Mangulo han Konseho nga Kasahiran han Corrèze
Ha puwesto
15 Marso 1970 – 25 Marso 1979
Gin-unahan ni Elie Rouby
Ginsundan ni Georges Debat
Personal nga mga detalye
Natawo
Jacques René Chirac

29 Nobyembre 1932 (1932-11-29) (edad 91)
Paris, France
Partido nga politikanhon Partido Komunista (Ugsa han 1962)
Paghiusa para han Bag-o nga Repúblika (1962–1968)
Paghiusa hin mga Demokrata para han Repúblika (1968–1971)
Rally para han Repúblika (1971–2002)
Paghiusa para hin Kagiusan han Katawhan (2002–2015)
Mga Repúblikano (2015–yanâ)
(Mga) Asawa Bernadette de Courcel (k. 1956)
Mga anak Laurence
Claude
Alma mater Sciences Po
École nationale d'administration
Pirma
Serbisyo militar
Allegiance  Fransya
Sangá/serbisyo Franses nga Army
Mga tuig hin serbisyo 1954-1957

Katapos han iya pagtapós han iya degree ha Institut d'études politiques de Paris (Sciences Po), usá ka panahón hin pag-iskwela ha Harvard University, ngan ha École nationale d'administration (ENA), nagtikang hi Chirac han iya karera nga usa nga hataas-nga-ranggo nga burokrata ha serbisyo sibil, ngan waray la mag-iha binmúlig hiyá ha polítika. Nagkapot hi Chirac hin dirudilain nga mga senyor nga puwesto, upod an Ministro han Agrikultura, Ministro han Interyor, Primer Ministro, Alkalde han Paris, ngan Mangulo han Repúblika Fransesa.

An mga polisiya ni Chirac ha sulod han nasod ha pagtikáng naglakip hin mga hagmubo nga mga kadakô hin buwis, an pagtangggal hin mga kontrol hin presyo, makusog nga pagsirot hin krimen ngan terorismo, ngan paghimo-nga-pribado hin mga negosyo.[1] Katapos han pagsunod hiní nga mga polisiya komo Primer Ministro (1986–1988), ginbalyoán ni Chirac an iya paagi. Nagproponer hiyá hin mas responsable ha katiringban nga mga polisiya ha ekonomiya, ngan napilì hiyá han pinili-ay han 1995 katapos hin pagkampanya para hin pag-upáy han "sosyal nga pagkabulag" (fracture sociale).[2] Sunod, an mga polisiya ha ekonomiya ni Chirac nga nahibase ha dirigisme, mga ungara nga gindirekta-han-estado, natindog nga patok han laissez-faire nga mga polisiya han Reino Unido nga gintawag ni Chirac nga "Anglo-Saxon nga ultraliberalismo".[3]

Kilalado gihapon hiyá han iya pagtíndog patok han pinamunoan-han-Amerikano nga pag-atake ha Irak, han iya pagkilala han kanan goberyno-nga-nagkolaborar Franses papel han pagpadará hin mga Hudeo, ngan han iya pag-iban han panahón hin pagkamangulo tikang hin 7 ka tuig ngadto hin 5 pinaagi hin referendum. Didâ ha 2002 nga pinil-ay hin pagkamangulo Franses, nagdaog hiya hin 82.2 % han botos patok han labaw-ha-tuo nga kandidato nga hi Jean-Marie Le Pen. Han iya ikaduhá nga panahón hin pagsirbe nga mangulo, nakita niyá hin hinayhinay nga an pag-aproba ha iya han mga tawo nag-iban ngan pinmilì hiyá nga diri dumalagan hin pagka-elihir hin otro.

Han 15 Disyembre 2011, ginhukom hiyá han hukmanan ha Paris nga salaan hin pagbalhin hin paggamit hin mga salapi-nga-publiko ngan pag-abuso han pagtapod han públiko. An hukmanan naghatag kan Chirac hin duha-ka-tuig nga sentensya hin pagkapriso nga ginsuspinder.

Mga pinanbasaran

igliwat
  1. Privatization Is Essential, Chirac Warns Socialists: Resisting Global Currents, France Sticks to Being French, International Herald Tribune
  2. "Jacques Chirac President of France from 1995–2007" (ha Ininggles). Bonjourlafrance.net. Ginhipos tikang han orihinal han 2004-08-07. Ginkuhà 20 Abril 2010.CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. Giavazzi, Francesco; Alberto Alesina (2006) (in Ininggles). The Future of Europe: Reform Or Decline. p. 125. https://archive.org/details/futureeuroperefo00ales.