An Chile usa nga nasod ha Salatan nga Amerika. An opisyal nga ngaran hini Republika han Chile (ha Kinatsila: República de Chile) ngan an kapital hini am an Santiago de Chile.

Repúblika han Chile

República de Chile  (Kinatsila)
Bandira han Chile
Bandira
Eskudo han Chile
Eskudo
Darahonon: 
  • Por la razón o la fuerza
  • (Binisayâ: "Ha Katadungan o kun ha Kusog") [1][nb 1]
Pamunuan
ngan gidako-i nga syudad
Santiagoa
33°26′S 70°40′W / 33.433°S 70.667°W / -33.433; -70.667
Nasodnon nga yinaknan Kinatsila
Ethniko nga mga grupo
(2012)[2]
(Mga) Tawag hin tawo Chileño
Kagamhanan Unitary presidential constitutional republic
• President
Sebastián Piñera
Adriana Muñoz
Diego Paulsen
Magbabalaod National Congress
Senate
Chamber of Deputies
Independence 
from Spain
18 Septyembre 1810
• Declared
12 Pebrero 1818
• Recognized
25 Abril 1844
11 Septyembre 1980
Langyab
• Bug-os
756,096.3[3] km2 (291,930.4 sq mi) (37th)
• Katubigan (%)
1.07b
Kamolupyohan
• 2017 nga census
17,574,003[4] (64th)
• Densidad
24/km2 (62.2/sq mi) (198th)
GDP (PPP) 2019 nga banabana
• Bug-os
$503 billion[5] (42nd)
• Per capita
$26,317[5] (53rd)
GDP (nominal) 2019 nga banabana
• Bug-os
$294 billion[5] (38th)
• Per capita
$15,399[5] (41st)
Gini (2017) positive decrease 46.6[6]
high
HDI (2018)  0.847[7]
hataas hin duro · 42th
Salapi Peso (CLP)
Zona hin oras UTC−3 and −5 (CLT and EASTc)
Dapit hin pagmanehar right
Kodigo hin pagtawag +56
ISO 3166 nga kodigo CL
Internet TLD .cl
  1. Legislature is based in Valparaíso.
  2. Includes Easter Island and Isla Sala y Gómez; does not include 1,250,000 square kilometres (480,000 sq mi) of territory claimed in Antarctica.

Naglalakip an Chile hin halaba ngan halipot-hin-kahaluag nga franha hin tuna nga kilalado nga Chile continental, ha butnga han Kalawdan Pacifico ngan han Cordillera de los Andes, nga nahamutang ha butnga han 17º29'57' ha Salatan ngan 56º32'S hin latitud (Islas Diego Ramírez), ginsasapitan ha amihanan han Perú, han Bolivia ngan Argentina ha sidlangan, ngan han Paso Drake ha salatan. Dugang pa, an Chile mayda teritoryo hin mga isla-isla ha Kalawdan Pacífico, sugad han Archipiélago Juan Fernández, Sala y Gómez, Islas Desventuradas ngan an Isla de Pascua (nga nahamutang ha Polinesia), nga nabug-os hin kahaluag nga 755,838.7 ka km².

Ha lain nga bahin, an Chile nag-aangkon hin soberaniya hin zona han Antarctica nga 1,250,257.6 ka km², nga tinatawag nga Territorio Chileno Antártico ngan naglalakip ha butnga han mga meridiano 90º ngan 53º ha Katundan nga pinahalaba an limite meridional tubtob han Salatan nga Polo. Inin nga pag-angkon ginsuspendir han pakigsabot nga ginestableser han Tratado Antártico, bisan man waray igrenunsyar han nasod ini nga pag-angkon. Tungod han presensya han nasod ha Salatan nga Amerika, Oceanía ngan ha Antártida, an Chile puyde sidngon nga usa nga nasod nga trikontinental.[8]

Teritoryal nga pag-organisa

igliwat

Han 1979, an Chile ginbahin ha politika ngadto hin napulo kag tulo nga mga rehiyon nga ginbahinbahin ngadto hin mga probinsya ngan ini liwat ginbahin bahin ngadto hin mga comuna. Ha yana, an nasod mayda 15 nga mga rehiyon, 53 nga mga probinsya ngan 346 nga mga comuna ha bug-os. An tagsa usa hini nga mga rehiyon mayda ihap o numero nga romano nga gin-asignar ha pagtikang kon ika-ano hira ha orden tikang ha amihanan ngadto ha salatan, gawas la han Región Metropolitana de Santiago. Dida han 2007 han paghimo hin duha nga bag-o nga mga rehiyon, an pag-ihap nawara hin kagamat ngan mayda yana proyekto ha balaod nga nagpaplano hin pagkuha hini nga tipo hin pagdemoninar.

Rehiyon Kapital/Kabesera kahaluag Populasyon (2)
 
XV Arica ngan Parinacota Arica 16,873.3 km² 189,692
I Tarapacá Iquique 42,225.8 km² 286,105
II Antofagasta Antofagasta 126,049.1 km² 547,933
III Atacama Copiapó 75,176.2 km² 272,402
IV Coquimbo La Serena 40,579.9 km² 677,300
V Valparaíso Valparaíso 16,396.1 km² 1,682,005
RM Metropolitana han Santiago Santiago 15.403,2 km² 6,607,805
VI Libertador General Bernardo O'Higgins Rancagua 16,387.0 km² 849,120
VII Maule Talca 30,269.1 km² 975,244
VIII Biobío Concepción 37,068.7 km² 1,982,649
IX La Araucanía Temuco 31,842.3 km² 937,259
XIV Los Ríos Valdivia 18,429.5 km² 373,712
X Los Lagos Puerto Montt 48,583.6 km² 794,529
XI Aisén han General Carlos Ibáñez del Campo Coihaique 108,494.4 km² 100,417
XII Magallanes ngan an Antártica Chilena (1) Punta Arenas 132,033.5 km² 156,502
(1) Kon iglakip an Territorio Chileno Antártico, an kahaluag naabot ngadto hin 1,382,291.1 km²
(2) Gin-estimar han 30 han Hunyo han 2006 - INE Compendio Estadístico Año 2006

Mga area metropolitana

igliwat
 
Atacama
Mga Prinsipal nga mga area metropolitana han Chile (2002)[9]
Pag-denominar Rehiyon Nangungkoy/Molupyo Kahaluag Densidad
1 Gran Santiago R. Metropolitana 5,638,820 697.81 ka km² 8,080.7
2 Gran Concepción VIII nga Rehiyon 861,747 133.54 ka km² 6,453.1
3 Gran Valparaíso V nga Rehiyon 824,006 111.15 ka km² 7,413.5
4 Gran La Serena IV nga Rehiyon 296,253 43,28 ka km² 6,845.0
5 Antofagasta II nga Rehiyon 285,256 26,86 ka km² 10,620.1

Mga pinambasaran

igliwat

Mga tigaman

igliwat
  1. Agsob ginliteral nga paghubad nga, "Ha Panhunahuná o (ha) Kusog."

Mga kinutlo

igliwat
  1. "100 peso Coin". Bangko Sentral han Chile. Ginhipos tikang han orihinal han 10 Mayo 2012. Ginkuhà 16 Septyembre 2012.
  2. Central Intelligence Agency (2016). "Chile". The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency. Ginhipos tikang han orihinal han 6 Nobyembre 2015. Ginkuhà 29 Enero 2017.
  3. Instituto Nacional de Estadísticas (Oktubre 2006). "Compendio estadístico 2006" (PDF). Ginkuhà 29 Nobyembre 2007.
  4. "RESULTADOS CENSO 2017" (PDF). RESULTADOS DEFINITIVOS CENSO 2017. National Statistics Institute. 1 Enero 2018. Ginkuhà 18 Enero 2017.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 "Chile". World Economic Outlook Database, October 2019. International Monetary Fund. Ginkuhà 20 Oktubre 2019.
  6. "GINI index (World Bank estimate)". World Bank. Ginkuhà 22 Marso 2019.
  7. "2019 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2019. Ginkuhà 9 Disyembre 2019.
  8. Presidencia de la República, Ministerio Secretaría General de Gobierno (2007). "Geografía nacional: Situación, superficie y extensión". Ginhipos tikang han orihinal han 14 Disyembre 2007. Ginkuhà 29 Nobyembre 2007.
  9. Observatorio Urbano MINVU (2008). "Listado de ciudades de Chile". Ginhipos tikang han orihinal han 4 Marso 2016. Ginkuhà 3 Septyembre 2008.